Refluks, zgaga i wrzody żołądka – jak dieta może pomóc?

Refluks, zgaga i wrzody żołądka – jak dieta może pomóc?

Problemy z trawieniem, takie jak refluks, zgaga czy nawet wrzody żołądka, to coraz częstszy powód wizyty u dietetyka klinicznego. Choć często lekceważone, potrafią znacznie obniżyć jakość życia. Czy dieta może pomóc? Zdecydowanie tak. Ale najpierw zrozummy, skąd bierze się problem.

Skąd bierze się refluks?

Refluks rozwija się, gdy dolny zwieracz przełyku - czyli mięsień blokujący cofanie się treści pokarmowej z żołądka - nie działa prawidłowo. Co go osłabia?

• niektóre produkty spożywcze,
• ciąża,
• leki,
• otyłość (każdy wzrost BMI o 3,5 punktu zwiększa ryzyko refluksu o 30%!).

Dodatkowym czynnikiem może być infekcja Helicobacter pylori, która często współistnieje z refluksem czy wrzodami.

Objawy refluksu nie zawsze są oczywiste

Najczęstszym objawem refluksu jest zgaga, czyli uczucie pieczenia za mostkiem. Ale nie tylko! Suchy kaszel, chrypka, odbijania, a nawet uczucie guli w gardle czy niesmak mogą wskazywać na to, że coś dzieje się w układzie pokarmowym. Czasem trudno skojarzyć, że źródło problemu leży w żołądku. Pamiętaj -- jeśli odczuwasz niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem, który pokieruje Cię na dalszą diagnostykę.

Co pomaga? Styl życia ma znaczenie

Zmiany w stylu życia to pierwsza linia wsparcia w refluksie. Oto co warto wdrożyć:

• redukcja masy ciała (jeśli jest nadmierna),
• rzucenie palenia (także e-papierosów!),
• unikanie leżenia po jedzeniu (przerwa min. 30 minut),
• lekkie podniesienie zagłówka łóżka,
• dopasowanie aktywności fizycznej (zbyt intensywne treningi mogą nasilać objawy),
• kolacja najpóźniej 2-3 godziny przed snem,
• zmiana stylu żywienia (szczegóły poniżej).

Dieta w refluksie: co szkodzi, a co pomaga?

Nie ma jednej diety idealnej dla wszystkich. Celem jest indywidualne ustalenie, które produkty nasilają objawy - i ich unikanie - przy jednoczesnym maksymalnym rozszerzeniu i urozmaiceniu menu, aby dieta była jak najmniej restrykcyjna i dobrze zbilansowana.

Są jednak produkty, które szczególnie często nasilają refluks:

Co jeść przy refluksie?

Dieta lekkostrawna to klucz. Nie oznacza jednak diety nudnej! Oto bezpieczne opcje:

• pieczywo jasne pszenne, biały ryż, drobne kasze, ziemniaki, makaron,
• chude mięsa i ryby, jaja, nabiał (jeśli jest dobrze tolerowany),
• tłuszcze: niewielkie ilości oliwy z oliwek, masła, oleju rzepakowego,
• świeże zioła zamiast ostrych przypraw,
• dania gotowane, duszone, pieczone bez nadmiaru tłuszczu.

Unikaj smażenia, potraw z frytur i grillowanych w wysokiej temperaturze. Unikaj napojów gazowanych i bardzo słonych przekąsek. Staraj się też nie przejadać i spożywać posiłki o umiarkowanej wielkości. W przypadku refluksu zdecydowanie sprawdzi się zasada „mniej ale częściej!”.

Trening a refluks - na co uważać?

Aktywność fizyczna ma ogromne znaczenie w prewencji i leczeniu refluksu, ale... nie każdy trening będzie działał korzystnie. Ćwiczenia o bardzo wysokiej intensywności, treningi na czczo, a także te z dużym napięciem mięśni brzucha (jak brzuszki, deski czy podciągania nóg w zwisie) mogą nasilać objawy. Również bieganie, zwłaszcza tuż po posiłku, bywa problematyczne.

W przypadku nawracającego refluksu warto testować:

• treningi o umiarkowanej intensywności,
• spacery po posiłku (zamiast leżenia!),
• unikanie ćwiczeń zwiększających ciśnienie w jamie brzusznej,
• unikanie pasów kulturystycznych w trakcie ćwiczeń,
• planowanie posiłków z odpowiednim wyprzedzeniem przed aktywnością.

Uważaj również na suplementy diety (np. kofeinę, kreatynę) oraz napoje izotoniczne, które często są kwaśne i mogą podrażniać żołądek.

Leczenie farmakologiczne i rola IPP

W leczeniu refluksu i wrzodów żołądka lekarze często sięgają po IPP (inhibitory pompy protonowej) - leki, które skutecznie zmniejszają wydzielanie kwasu żołądkowego i wspomagają gojenie się błony śluzowej. Są bardzo pomocne, zwłaszcza w ostrych stanach zapalnych i przy wrzodach. Trzeba jednak pamiętać, że nie powinny być stosowane przewlekle bez uzasadnienia.

Długotrwała terapia IPP może prowadzić do:

• zaburzeń mikrobioty jelitowej,
• niedoborów witaminy B12, magnezu, wapnia,
• zaburzeń wchłaniania leków, m.in. lewotyroksyny, digoksyny, niektórych preparatów żelaza, wapnia i witaminy D3.

Dlatego docelowo dążymy do tego, by ich dawkowanie ograniczyć - a czasem nawet całkowicie je odstawić, przy wsparciu zmiany stylu życia i odpowiednio dobranej diety. Pamiętaj: Decyzji o leczeniu nie podejmuj samodzielnie. Przed zastosowaniem czy zaprzestaniem brania leków, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Dietetyk kliniczny w terapii refluksu

Z doświadczenia wiem, że wiele osób z refluksem czuje się zagubionych - nie wiedzą, od czego zacząć, co im szkodzi, a co pomaga. Dodatkowym wyzwaniem bywa konieczność połączenia diety na refluks z innymi chorobami, takimi jak cukrzyca. W takich sytuacjach zalecenia żywieniowe mogą się wzajemnie wykluczać, co utrudnia wprowadzenie skutecznych i trwałych zmian.

Wsparcie dietetyka klinicznego może znacznie przyspieszyć poprawę i pozwolić wrócić do normalnego życia bez uczucia pieczenia w przełyku. Jeśli refluks to Twój codzienny problem - umów się na konsultację. Razem znajdziemy przyczynę i sposób, by znów poczuć się dobrze.